ปัญหาท้องผูกในช่วงท้องเป็นปัญหาที่พบได้บ่อยมาก ในช่วงที่คุณแม่ตั้งครรภ์ สร้างปัญหาต่อระบบทางเดินอาหารให้แม่ๆ มากพอสมควร หากเป็นเรื้อรัง อาจทำให้เกิดโรคริดสีดวงทวารได้ แล้วคุณแม่จะมีวิธีแก้อาการท้องผูกในช่วงท้องได้อย่างไร? วันนี้เราไปเรียนรู้เรื่องนี้กันค่ะ
อาการท้องผูก หรือ Constipation พบได้บ่อยในช่วงที่คุณแม่ตั้งท้อง จากการทำงานของฮอร์โมนโปรเจสเตอโรลที่เพิ่มขึ้น อาจทำให้คุณแม่มีอาการได้ตั้งแต่เดือนที่ 2 หรือ 3 ของการตั้งครรภ์ และอาจะเป็นมากขึ้น เมื่อมดลูกขยายตัวในช่วงไตรมาสหลังๆ
สาเหตุของการท้องผูกหลักๆ มาจากการทำงานของฮอร์โมนที่เกี่ยวข้องกับการตั้งครรภ์ หรือ Progesterone ที่ทำให้การทำงานของลำไส้ช้าลง เพื่อให้การดูดซึมสารอาหารทำได้มากขึ้น เพื่อนำสารอาหารไปเลี้ยงทารก เมื่อลำไส้ทำงานช้าลง ทำให้ของเสียถูกขับออกช้าลง ส่งผลให้เกิดอาการท้องผูกตามมาได้ และเมื่ออายุครรภ์มากขึ้น มดลูกที่ขยายตัว ส่งผลให้ไปเบียดพื้นที่ลำไส้ ส่งผลให้อาการท้องผูกเป็นมากขึ้นไปอีก
คุณแม่จะสามารถลดอาการท้องผูกได้อย่างไร?
เน้นอาหารไฟเบอร์สูง : อาหารที่มีไฟเบอร์สูง ช่วยลดอาการท้องผูกและช่วยให้การขับถ่ายดีขึ้น โดยคุณแม่ควรทานไฟเบอร์ประมาณ 25-35 กรัมต่อวัน หรือประมาณ แอปเปิ้ล 2 ลูก, ขนมปัง whole grain 2 แผ่น กับ สลัดผัก 1 ถ้วย ต่อวันนั้นเอง อาหารที่มีไฟเบอร์สูง เช่น ผัก ผลไม้ ถั่ว ข้าวกล้อง whole gain หรือ ซีเรียลบางชนิด หลีกเลี่ยงข้าวขัดสี หรือ อาหารประเภทแป้งต่างๆ
ดื่มน้ำมากๆ : น้ำมีประโยชน์ในการลดอาการท้องผูกเนื่องจาก ช่วยให้การเคลื่อนตัวของกากอาหารในลำไส้ดีขึ้น ทำให้อุจจาระนิ่ม ควรดื่มน้ำ 8-12 แก้วต่อวัน โดยเน้นการดื่มน้ำเปล่า หรือดื่มน้ำลูกพรุนร่วมด้วย เนื่องจากน้ำลูกพรุนทำหน้าที่เหมือนเป็นยาระบายอ่อนๆ ตามธรรมชาตินั่นเอง
กินมื้อเล็กๆ : การแบ่งทานอาหารมื้อเล็กๆ จะช่วยให้การทำงานของลำไส้ดีขึ้น ท้องไม่อืดและลดอาการท้องผูกได้ หลีกเลี่ยงการกินอาหารมื้อใหญ่ๆ อาจแบ่งอาหารออกเป็น 6 มื้อต่อวัน เพื่อให้การทำงานของลำไส้ดีขึ้น
พยายามอย่าอั้นอุจจาระ : การอั้นอุจจาระบ่อยๆ อาจส่งผลให้เกิดอาการท้องผูกตามมา ดังนั้นพยายามเข้าห้องน้ำเมื่อรู้สึกปวด
สำรวจวิตามินที่ทาน : วิตามินบำรุงครรภ์บางตัว เช่น แคลเซียม กับ ธาตุเหล็ก ส่งผลให้มีอาการท้องผูกได้ อาจปรับขนาดของวิตามิน เพื่อปรับให้อาการท้องผูกดีขึ้น หรือเลือกวิตามินที่มีส่วนผสมของธาตุเหล็กที่ไม่ทำให้มีอาการท้องผูก ซึ่งคือตัว Ferrous Bisglycinate ซึ่งผสมใน Prenatal vitamins ยี่ห้อ Naturelo นั่นเอง
เพิ่มโปรไอโอติก : โปรไบโอติก ช่วยลดอาการท้องผูกได้ (อ่านเพิ่มเติมเรื่อง Probiotic) โดยอาจเพิ่มอาหารที่มีโปรไบโอติกสูง หรือ เพิ่มวิตามินโปรไบโอติกในช่วงตั้งครรภ์และให้นมบุตร
ออกกำลังกายสม่ำเสมอ : การออกกำลังแม้เพียงแค่ 10 นาทีต่อวัน ก็สามารถช่วยให้การทำงานของลำไส้ดีขึ้น การขับถ่ายดีขึ้น และลดอาการท้องผูกได้ แนะนำให้ออกกำลังกาย 20-30 นาที อย่างน้อย 3-5 วันต่อสัปดาห์
ยาระบายบางชนิด : ในกลุ่มยาที่ช่วยในอุจจาระนิ่ม เช่น Mucilin ค่อนข้างปลอดภัยในคนท้อง นอกจากนี้ยา Senokot, Dulcolax หรือ Milk of magnesia (MOM) ก็อาจใช้ได้ในคนท้อง แต่ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชก่อนเสมอ
แม้ว่าอาการท้องผูกจะเป็นอาการที่พบได้บ่อยในช่วงตั้งครรภ์ แต่ถ้าคุณแม้รู้วิธีการรับมือกับอาการท้องผูก ก็ไม่ยากที่แม่ๆ จะสามารถลดอาการนี้ได้ ซึ่งหมอหน่อยเองก็ใช้เทคนิคเหล่านี้เพื่อลดอาการท้องผูก และได้ผลค่อนข้างดี นอกจากอาการท้องผูกจะลดลงแล้ว อาการท้องอืดก็ลดลงด้วยค่ะ
แล้วมาติดตามความรู้อื่นๆ กันได้ใหม่ในบทความหน้านะคะ
เขียนโดย
พญ. ทานตะวัน จอมขวัญใจ หมอหน่อย (Tantawan Jomkwanjai. MD) Dr. Noi The Family
Comments